-
1 provideo
prō-vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2, v. n. and a.I.Neutr.A.Lit., to see forwards or before one's self, to see in the distance, to discern, descry (very rare):B.ubi, quid petatur, procul provideri nequeat,
Liv. 44, 35, 12.—Trop.1.To be provident or cautious, to act with foresight, to take care (rare but class.; syn. praecaveo): actum de te est, nisi provides. Cic. Fam. 9, 18, 4; id. Rab. Post. 1, 1:2.nisi providisses, tibi ipsi pereundum fuisset,
id. Verr. 2, 1, 61, § 157.—To see to, look after, care for; to provide, make preparation or provision for any thing (freq. and class.); constr. absol., with dat., de, ut, ne: multum in posterum providerunt, quod, etc., Cic. Agr. 2, 33, 91:II.nihil me curassis, ego mihi providero,
Plaut. Most. 2, 2, 93:rei frumentariae,
Caes. B. G. 5, 8:condicioni omnium civium,
Cic. Cael. 9, 22:ut consulas omnibus, ut provideas saluti,
id. Q. Fr. 1, 1, 10, § 31.— Impers. pass.:a dis vitae hominum consuli et provideri,
Cic. N. D. 1, 2, 4:est autem de Brundusio providendum,
id. Phil. 11, 11, 26; cf.:de re frumentariā,
Caes. B. C. 3, 34:de frumento,
id. B. G. 3, 3:ut quam rectissime agantur omnia providebo,
Cic. Fam. 1, 2, 4.—So with ne, Cic. Verr. 1, 17, 51:cura et provide, ne quid ei desit,
id. Att. 11, 3, 3:ne qua civitas suis finibus recipiat, a me provisum est,
Caes. B. G. 7, 20; cf. impers.:provisum est, ne, etc.,
Ter. Phorm. 5, 2, 14:provisum atque praecautum est, ne quid, etc.,
Liv. 36, 17.—Act.A. B.Trop.1.In respect of time, to see or perceive beforehand, to foresee; to see before or earlier (class.): si qui, quae eventura sunt, provideant, Pac. ap. Gell. 14, 1, 34 (Trag. Rel. v. 407 Rib.); cf. Cic. Fin. 1, 14, 47:2.rem, quam mens providit,
Lucr. 4, 884:quod ego, priusquam loqui coepisti, sensi atque providi,
Cic. Vatin. 2, 4; cf. Caes. B. G. 7, 30:medicus morbum ingravescentem ratione providet, insidias imperator, tempestates gubernator,
Cic. Div. 2, 6, 16:providere, quid futurum sit,
id. Mur. 2, 4:quod adhuc conjecturā provideri possit,
id. Att. 1, 1, 1:tempestas ante provisa,
id. Tusc. 3, 22, 52:ratio explorata atque provisa,
id. Verr. 2, 1, 6, § 15:non hercle te provideram,
Plaut. As. 2, 4, 44:aliquem,
Hor. Ep. 1, 7, 69.—To see to, look after, care for, give attention to; to prepare or provide for any thing:3.eas cellas provident, ne habeant in solo umorem,
Varr. R. R. 3, 10, 4:ut res tempusque postulat, provideas atque administres,
Cic. Fam. 14, 21:providentia haec potissimum providet, ut, etc.,
id. N. D. 2, 22, 58:omnia,
Sall. C. 60, 4:ea, quae ad usum navium pertinerent,
Caes. B. G. 3, 9:rem frumentariam,
id. ib. 6, 9; cf.:frumento exercitui proviso,
id. ib. 6, 44:provisi ante commeatūs,
Tac. A. 15, 4:verbaque provisam rem non invita sequentur,
Hor. A. P. 311:omnia quae multo ante memoi provisa repones,
Verg. G. 1, 167; cf.: providebam Dominum in conspectu meo, kept in view, i. e. in mind, Vulg. Psa. 15, 8.—Providere aliquid, to prevent, obviate an evil (syn. cavere):A.neque omnino facere aut providere quicquam poterant,
Sall. J. 99, 2 Kritz:quicquid provideri potest, provide,
Cic. Att. 5, 11, 1:quae consilio provideri poterunt, cavebuntur,
id. ib. 10, 16, 2; Liv. 36, 17, 2; Plin. 34, 6, 14, § 30 Sillig; 34, 7, 18, § 40; Plin. Ep. 3, 9, 6.—Hence,prōvĭ-dens, entis, P. a., foreseeing, provident, prudent (class.):* B.homo multum providens,
Cic. Fam. 6, 6, 9.— Comp.:id est providentius,
more prudent, Cic. Fam. 3, 1, 1.— Sup.:providentissimus quisque,
Tac. H. 1, 85; Plin. Ep. 9, 13, 6.— Adv.: prōvĭdenter, with foresight, providently, prudently, Sall. J. 90, 1; Plin. Pan. 1; Dig. 47, 3, 1.— Comp.:quanto melius quanto providentius,
Quint. Decl. 14, 8.— Sup.:providentissime,
Cic. N. D. 3, 40, 94; Plin. Ep. 10, 61 (69), 1; 10, 77 (81), 1.— -
2 provideo
prō-video, vīdī, vīsum, ēre, vor sich-, in der Ferne sehen, schon von fern sehen od. ansichtig werden, I) eig.: alqm non providisse (um ihn zuerst zu grüßen), Komik. u. Hor.: navem, Suet.: nec opinantem in piscinam non ante ei provisam (nicht von ihm vorher bemerkten) proicere, Cels.: m. folg. indir. Fragesatz, iacula in tenebris, ubi quid petatur procul provideri nequeat, inutilia esse, Liv.: e cuius (phengitis lapidis) splendore per imagines, quidquid a tergo fieret, provideret, Suet. – II) übtr.: 1) in der Ferne der Zeit sehen, vorhersehen, quod ego, priusquam loqui coepisti, sensi atque providi, Cic.: plus animo providere et praesentire videbatur, Caes.: adeo ut (Ioseph) etiam sterilitatem agrorum ante multos annos providerit, Iustin.: medicus morbum ingravescentem ratione providet, Cic.: omnia providens et cogitans et animadvertens deus, Cic.: futura eloquentia provisa in infante est, Cic.: ante provisa tempestas (Ggstz. subita tempestas), Cic. – 2) für od. gegen etw. Vorsorge tragen, Vorkehrungen treffen, sorgen, im voraus besorgen, einer Sache vorbauen, a) m. Acc.: rem frumentariam, besorgen, Caes.: u. so arma, frumentum, Liv.: frumentum exercitui, frumentum in hiemem, Caes.: supplementum, Vell. – multa, Cic.: omnia, sich um alles bekümmern, seine Augen überall haben, Petron.: consilia in posterum, kluge Vorkeh rungen für die Zukunft treffen, Cic.: multum in posterum providerunt, quod etc., Cic.: cetera, quae quidem consilio provideri poterant, cavebantur, Cic.: provisis etiam heredum in rem publicam opibus, nachdem er auch die Macht seiner Erben gegen den St. im voraus befestigt hatte, Tac. – verb. m. cavere od. praecavere (Vorsichtsmaßregeln treffen), zB. omnia velut adversus praesentem Hannibalem cauta provisaque fuerunt, Liv.: ita res mihi tota provisa atque praecauta est, ut etc., Cic. – b) m. de u. Abl.: de re frumentaria, Caes.: de Brundisio atque illa ora, Cic. – c) m. Dat.: ex aliorum eventis suis rationibus, Cornif. rhet.: saluti hominum, Cic.: verb. vitae hominum consulere et providere (von den Göttern), Cic.: nihil me curassis, ego mihi providero, Plaut.: prov. sibi (sich vorsehen) contra hominem furiosissimum Maximinum, Capit. – d) m. folg. ut od. ne u. Konj.: ut (ceterae res) quam rectissime agantur omni meā curā, operā, diligentiā, gratiā providebo, Cic.: omnibus rebus cura et provide, ne quid ei desit, Cic.: satis undique provisum atque praecautum est, ne quid adversus vos in pugna praeter hostes esset, Liv. – e) absol. = Vorkehrungen aus Vorsicht treffen, Vorsichtsmaßregeln treffen, vorsichtig sein od. handeln, nisi providisses, tibi ipsi pereundum fuisset, Cic.: actum de te est, nisi provides, Cic.: nec ausus est satis nec providit, Ter. – prōvīsō (Abl.), mit Vorbedacht (Ggstz. temere), Tac. ann. 12, 39.
-
3 provideo
prō-video, vīdī, vīsum, ēre, vor sich-, in der Ferne sehen, schon von fern sehen od. ansichtig werden, I) eig.: alqm non providisse (um ihn zuerst zu grüßen), Komik. u. Hor.: navem, Suet.: nec opinantem in piscinam non ante ei provisam (nicht von ihm vorher bemerkten) proicere, Cels.: m. folg. indir. Fragesatz, iacula in tenebris, ubi quid petatur procul provideri nequeat, inutilia esse, Liv.: e cuius (phengitis lapidis) splendore per imagines, quidquid a tergo fieret, provideret, Suet. – II) übtr.: 1) in der Ferne der Zeit sehen, vorhersehen, quod ego, priusquam loqui coepisti, sensi atque providi, Cic.: plus animo providere et praesentire videbatur, Caes.: adeo ut (Ioseph) etiam sterilitatem agrorum ante multos annos providerit, Iustin.: medicus morbum ingravescentem ratione providet, Cic.: omnia providens et cogitans et animadvertens deus, Cic.: futura eloquentia provisa in infante est, Cic.: ante provisa tempestas (Ggstz. subita tempestas), Cic. – 2) für od. gegen etw. Vorsorge tragen, Vorkehrungen treffen, sorgen, im voraus besorgen, einer Sache vorbauen, a) m. Acc.: rem frumentariam, besorgen, Caes.: u. so arma, frumentum, Liv.: frumentum exercitui, frumentum in hiemem, Caes.: supplementum, Vell. – multa, Cic.: omnia, sich um alles bekümmern, seine Augen überall haben, Petron.: consilia in posterum, kluge Vorkeh-————rungen für die Zukunft treffen, Cic.: multum in posterum providerunt, quod etc., Cic.: cetera, quae quidem consilio provideri poterant, cavebantur, Cic.: provisis etiam heredum in rem publicam opibus, nachdem er auch die Macht seiner Erben gegen den St. im voraus befestigt hatte, Tac. – verb. m. cavere od. praecavere (Vorsichtsmaßregeln treffen), zB. omnia velut adversus praesentem Hannibalem cauta provisaque fuerunt, Liv.: ita res mihi tota provisa atque praecauta est, ut etc., Cic. – b) m. de u. Abl.: de re frumentaria, Caes.: de Brundisio atque illa ora, Cic. – c) m. Dat.: ex aliorum eventis suis rationibus, Cornif. rhet.: saluti hominum, Cic.: verb. vitae hominum consulere et providere (von den Göttern), Cic.: nihil me curassis, ego mihi providero, Plaut.: prov. sibi (sich vorsehen) contra hominem furiosissimum Maximinum, Capit. – d) m. folg. ut od. ne u. Konj.: ut (ceterae res) quam rectissime agantur omni meā curā, operā, diligentiā, gratiā providebo, Cic.: omnibus rebus cura et provide, ne quid ei desit, Cic.: satis undique provisum atque praecautum est, ne quid adversus vos in pugna praeter hostes esset, Liv. – e) absol. = Vorkehrungen aus Vorsicht treffen, Vorsichtsmaßregeln treffen, vorsichtig sein od. handeln, nisi providisses, tibi ipsi pereundum fuisset, Cic.: actum de te est, nisi provides, Cic.: nec ausus est satis nec providit, Ter. – prōvīsō (Abl.), mit Vor-————bedacht (Ggstz. temere), Tac. ann. 12, 39.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > provideo
-
4 provideo
prō-video, vīdī, vīsum, ēre1) раньше увидеть, издали завидеть (aliquem Pl; navem Su); видеть вдали, замечать впереди ( procul provideri L)2) предвидеть (tempestatem C; aliquid ante multos annos Just); наперёд взвешивать, заранее обдумывать, предусмотреть ( omnia C)p. ratione C — заранее высчитывать3) заранее заботиться, иметь попечение (de aliquā re C, Cs или alicui rei Pl, rhH. etc.; p. sibi liberisque Sl)4) заранее готовить, заготовлять ( frumentum exercitui Cs)consilia in posterum p. C — принимать меры на будущее -
5 prō-videō
prō-videō vīdī, vīsus, ēre, to see in advance, discern, descry: ubi, quid petatur, procul providere nequeat, L.: Excusare... quod non Providisset eum, H.—Fig., to see beforehand, foresee: quid eventurum sit: plus animo providere existimabatur, quod, etc., Cs.—To act with foresight, take precautions, see to it, be careful: actum de te est, nisi provides: nisi providisses, tibi ipsi pereundum fuisset: saluti: a dis vitae hominum provideri: est de Brundisio providendum: de re frumentariā, Cs.: ut quam rectissime agatur providebo: ne nocere possent ego providi: ne qua civitas suis finibus recipiat, a me provisum est, Cs.: Provisumst, ne abeat, T.—To see to, look after, care for, provide, prepare, make ready: multum in posterum providerunt, quod, etc.: rem frumentariam, Cs.: providentia haec potissimum providet, ut, etc.: omnia, S.: Verbaque provisam rem non invita sequentur, H.—To prevent, guard against, avert, avoid, obviate: neque omnino facere aut providere quicquam poterant, S.: quae consilio provideri poterunt, cavebuntur.
Перевод: со всех языков на все языки
со всех языков на все языки- Со всех языков на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский